Stóri-Dímon

Á leiðinni inn í Þórsmörk við mynni Markárfljótsdals er Stóri-Dímon, snotur móbergseyja sem rís upp af aurum beljandi Markárfljóts. Nafnið dímon er komið úr keltneskum málum og talið merkja tvíhæð eða tvítindar þar sem „dí“ merkir tvær og „muin“ bak eða háls. Aðrir halda síðan fram að nafnið þýði heysáta. Hvað sem því líður þá kemur dímon fyrir í mörgum íslenskum örnefnum, bæði í karl- og kvenkyni, en líka í örnefnum hinna Norðurlandanna. Stóri-Dímon á Markárfljótsaurum er þó sá þekktasti, enda kemur hann fyrir í Njálu. Ekki spillir fyrir að hann getur státað af systur, Litla-Dímon, sem er mun lágvaxnari.

Stóri-Dímon er 178 m hár og norðan í honum er sérlega fallegt stuðlaberg. Hann er líka vel gróinn en í Njálu segir að Gunnar á Hlíðarenda og Njáll á Berg- þórshvoli hafi átt skóg í Dímon og nýtt til kolagerðar. Auk þess var þar 50–60 kinda beit bæði vetur og sumar. Í hlíðum fjallsins, sem áður kallaðist Rauðuskriður, er sagt að Njálssynir hafi setið fyrir Þráni Sigfússyni og vegið. Eftir ódæðið átti Skarphéðinn Njálsson að hafa hlaupið „tólf álna yfir Markárfljót milli höfuðísa“. Við Stóra-Dímon hófust einnig húskarlavíg Hallgerðar og Bergþóru þegar Kolur, verkstjóri Gunnars á Hlíðarenda, vó Svart, vinnumann Njáls á Bergþórshvoli, þegar hann var þar við kolagerð.

Það er gaman að ganga á bæði Stóra- og Litla-Dímon, enda útsýnið af þeim frábært. Þetta er stutt ganga sem hentar bæði ungum sem öldnum og má auðveldlega lengja með því að ganga á milli tindanna og umhverfis þá. Í norður breiðir Fljótshlíðin úr sér líkt og með Þríhyrning og Tindfjallajökul í baksýn, en í austur glittir í Þórsmörk og upp á Eyjafjallajökul, en sunnan hans rísa tignarlegar Vestmannaeyjar úr sæ. Á milli tindasystkinanna flæðir síðan strítt Markárfljót sem á upptök sín hundrað km norðar og vestan Hrafntinnuskers. Efst á Stóra-Dímon er tilvalið að kasta mæðinni og setja sig í spor Gunnars á Hlíðarenda, sem á flöt skammt frá mælti svo: „Fögur er hlíðin svo að mér hefir hún aldrei jafnfögur sýnst, bleikir akrar en slegin tún, og mun eg ríða heim aftur og fara hvergi.“ Það er skiljanlegt að höfundur Brennu-Njáls sögu hafi látið Gunnar mæla þessi fleygu orð við Stóra-Dímon, enda fjallið í veigamiklu hlutverki í þessari frægustu Íslendingasögu okkar.

Share on facebook
Deila á Facebook